Godziny otwarcia Muzeum:
poniedziałek - nieczynne
wtorek - 10:00-15:00
środa - 10:00-15:00
czwartek - 12:00-17:00
piątek - 10:00-15:00
sobota - nieczynne
niedziela - 10:00-14:00
Opłata za zwiedzanie Muzeum:
bilet normalny - 5,00 zł
bilet ulgowy - 2,50 zł
opłata za przewodnika - 15 zł
w niedzielę - wstęp bezpłatny
Kontakt:
Eksponat miesiąca - lampa naftowa
2018-09-12
W dzisiejszych czasach trudno wyobrazić sobie życie bez prądu. Coraz częściej ze względów bezpieczeństwa buduje się mieszkania bez przyłącza gazu, zasilane, a nawet ogrzewane wyłącznie energią elektryczną. Młodzi nie potrafią wyobrazić sobie życia bez komputera czy telefonu. Chwilowy brak prądu urasta do wymiarów tragedii życiowej i uniemożliwia wykonanie najprostszych czynności. A przecież jeszcze znaczna część społeczeństwa pamięta czasy, kiedy przerwy w dostawach prądu były na porządku dziennym, a niektórzy może nawet lata, kiedy prądu nie było w ogóle…
Elektryfikacja Polski rozpoczęła się na przełomie XIX/XX wieku. W dwudziestoleciu międzywojennym rozmawiano z Towarzystwem American European Utilities Corporation o elektryfikacji pewnej części Polski (głównie okręgów przemysłowych). W 1939 r. zelektryfikowane było jedynie 3% polskich wsi, po wojnie niecałe 10%. W latach 1945-1949, mimo podjętych działań, stopień zelektryfikowania wynosił nadal jedynie 27%. Pismo „Czas” z 1 stycznia 1939 r. podaje, iż mieszkańcy 100 z 603 polskich miast musieli nadal korzystać z oświetlenia naftowego lub świec z powodu braku elektryfikacji.
Bohaterką tego miesiąca jest lampa naftowa z białej i niebieskiej porcelany, wykonana przez Towarzystwo Akcyjne Fabryki Szkła w Zawierciu. Wykonana została prawdopodobnie w 1906 r. Umieszczono ją na wysokiej, bogato profilowanej nóżce. Została ozdobiona motywem kwiatowym. Płomień osłaniał szklany klosz o gruszkowatym kształcie.
Pierwsza wzmianka o Fabryce szkła w Zawierciu pochodzi z 1880 r. Założycielem był miejscowy ziemianin Andrzej Chmielewski. W 1883 r. fabrykę zakupiła znana z produkcji szkła w Czechach i Morawach spółka Samuela Reicha. Podjęto decyzję o modernizacjo i rozbudowie zakładu. Oprócz opakowań szklanych zaczęto wytwarzać bardziej wykwintne przedmioty, np. wazony, patery, karafki, puchary, kielichy, szklanki, talerze, cukiernice, popielnice. Na rynek austro-węgierski rozpoczęto produkcję szkła oświetleniowego, natomiast na potrzeby rynku rosyjskiego przedmioty użytkowo-ozdobne ze szkła ołowiowego (kryształowego). W 1900 r. spółka przekształciła się w Towarzystwo Akcyjne Huty Szkła w Zawierciu. Wywóz maszyn w trakcie I wojny światowej utrudniał wznowienie pracy po zakończeniu konfliktu. W czasie II wojny światowej produkowano głównie szkło oświetleniowe. Po wojnie huta została znacjonalizowana. Od 1950 r. funkcjonowała pod nazwą Huta Szkła Gospodarczego i Oświetleniowego w Zawierciu. W latach 60. wyroby eksportowano głównie do krajów Europy Zachodniej, Stanów Zjednoczonych, Kanady, Wenezueli czy Nowej Zelandii. W latach 80. Firma przestawiła się na produkcję wyłącznie kryształowego szkła ołowiowego. Od 1998 r. huta była Spółką Akcyjną. W 2009 r. wykupiona po upadłości, stała się własnością prywatną. Huta jeszcze do niedawna funkcjonowała na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.
Paula Wojewodzic
Eksponat miesiąca | Eksponat miesiąca - MK/H/1207 |